CADZAND – De directie en de communicatiedienst van Roompot kan ondanks COVID-19 weer wat geruster ademen. In hun vakantiepark Noordzee Résidence zijn geen andere besmettingen met Corona vastgesteld, uitgezonderd een Vlaamse familie. Maar alweer was de crisiscommunicatie van de Roompot niet om over naar huis te schrijven. Kennelijk heeft het bedrijf nog niet veel geleerd van hun communicatieblunders van 2 jaar geleden toen het nogal onhandig reageerde op berichten als zouden hun vakantiewoningen niet schoon worden opgeleverd.
Niet slim van die Belgen om in de media al kuchend en proestend te suggereren dat ze de coronabesmetting in het vakantiepark van de Roompot hadden opgelopen. Maar helemaal niet slim was het van de Roompot om als reactie daarop zelf met de vinger te gaan wijzen. Voor je het weet beland je in een pissingcontest met de media. Journalisten vinden dat prachtig. Die zijn op zoek naar de tegenstelling als er ergens ellende uitbreekt. De vragen die zij dan stellen zijn:, wie heeft het gedaan, wie is schuldig, wie is verantwoordelijk. Kortom, wie is de bad guy en wie is de good guy.
Ook was het niet handig van de Roompot dat burgemeester Marga Vermue van ondermeer Sluis/Cadzand/Oostburg in de krant moest lezen dat er een Corona-besmetting in haar gemeente was. Heeft zo’n groot bedrijf als de Roompot dan geen draaiboek met daarin de belangrijkste stakeholders die tijdens een crisis geïnformeerd hadden moeten worden? Op dat gebied heeft De Roompot dus nog niet veel geleerd van de slechte mediacoverage van 2 jaar geleden. Toen wilde het bedrijf de media de mond snoeren door te dreigen met rechtszaken als die niet zouden stoppen met berichten als zou het slecht gesteld zijn met de schoonmaak en hygiene op hun vakantieparken.
Net als toen betreurde ook dit keer de Roompot de berichtgeving. De PZC tekende verder de volgende reactie op van het bedrijf: ,,het besmette Belgische koppel lijkt ons met de vinger te wijzen, terwijl de feiten in een andere richting wijzen. Net voor hun aankomst op het park hebben ze een groot huwelijksjubileum op het gemeentehuis en daarna met vrienden gevierd. Zij verbleven met 15 mensen in dezelfde woning. Aangezien ze geen deel uitmaken van hetzelfde huishouden, moesten ze ook in de woning 1,5 meter afstand van elkaar houden. Niemand bevestigt dat dit gebeurde”, aldus Roompot-woordvoerder Baptiste van Outryve. Hij voegt daar aan toe: ,,had het koppel het daar opgelopen, dan waren die gevallen al bij ons bekend via de GGD. Vreemd dat het allemaal en alleen maar gasten zijn die in dezelfde woning verbleven en niemand anders op het park, voor en na hun verblijf.”
Enfin, dit kan allemaal wel waar zijn, maar ga nooit met de vinger naar de slachtoffers wijzen. Sterker is als de kijker/lezer zelf die conclusie laat trekken…
Woordvoerder Van Outryve tot slot: ,,zij zijn vorige week zondag vervroegd van het park vertrokken zonder ons iets te laten weten. Toen onze parkmanager het koppel belde, bleek dat zij waren vertrokken omdat ze symptomen vertoonde. Wij hebben hen gebeld. Wij hebben dezelfde dag zelf de GGD geïnformeerd. We nemen een dergelijke melding altijd erg serieus en handelen onmiddellijk. Alle elementen wijzen wel in de richting dat mevrouw niet op het park is besmet geworden en ook niemand heeft besmet, met uitzondering van misschien haar vakantiehuisgenoten.”
Meneer Van Outryve zal het ongetwijfeld bij het rechte eind hebben. Maar wie de slachtoffers, zelfs bij een kleine crisis afzeikt, wordt zelf ook nat. Het is het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Alles bij elkaar blijft het in mijn ogen een uiterst defensieve reactie van de Roompot.
Nu is het bedrijf gelukkig gered door de feiten afkomstig van derden die in hun voordeel spreken, zoals de GGD. maar de Roompot heeft vanuit communicatieoogpunt wel onnodig met vuur gespeeld. In plaats van zo met de beschuldigende vinger te wijzen naar mensen die toch al het slachtoffer zijn, had de Roompot beter het volgende gezegd:
“Allereerst hebben de veiligheid en de gezondheid van onze gasten de allerhoogste prioriteit. Daarom zijn we samen met de GGD en andere autoriteiten een onderzoek gestart naar de situatie op ons vakantiepark in Cadzand. Op basis van de thans beschikbare feiten, hebben we geen enkele indicatie als zou er sprake zijn van een reeds aanwezig COVID-19 virus. Aangezien we de veiligheid en de gezondheid van onze gasten als absolute topprioriteit beschouwen hebben we uit extra voorzorg onmiddellijk alle mogelijk desinfecterende maatregelen genomen om er zeker van te zijn dat onze gasten geen onnodige risico’s lopen.”
Meer had dat niet hoeven zijn…
Nu zaaien de media graag tweespalt. Maar door bij deze centrale boodschap te blijven was hun verdediging absoluut ‘coronaproof ‘geweest.
O ja beste Roompot-directie tot slot: als u de volgende keer niet vergeet om tijdig de autoriteiten in te seinen dan komt het in de toekomst zeker nog goed met uw crisiscommunicatie…
Evert van Wijk woonde en werkte de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is crisiscommunicatieadviseur, mediatrainer en auteur van verschillende boeken over mediatraining en debattechniek (www.mediatrainingbenelux.nl ). Ook schrijft hij boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. www.cultuurverschillenbelgienederland.nl)
‘Er is geen enkel verband tussen het virus en het bier’, zei AB-Inbev-woordvoerder Laure Stuyck. ‘We kunnen geen commentaar geven op de impact op onze verkoop,’ zei ze ook nog. Ze deed duidelijk haar best om de zaak zo klein mogelijk te houden en dat was ook naar mijn overtuiging vanuit communicatieoogpunt de juiste keuze. Want als je in deze vlek gaat wrijven dan wordt die alleen maar groter. Toch vond ik haar reactie wat te defensief. Ze had er meer uit kunnen halen door vanuit de Coronabierdrinker te reageren.
Doordat ze zei dat er geen enkel verband is tussen het virus en Coronabier, was haar reactie nogal inside-out. Ze vertrok met andere woorden vanuit de belangen van het bedrijf, terwijl ze beter vanuit de belevingswereld van de consument was vertrokken, in dit geval de Coronabierdrinker. Zo had ze bijvoorbeeld kunnen zeggen: “onze Coronabierdrinkers kennen en waarderen niet alleen de bijzondere smaak van ons Coronabier,maar ze zijn slim genoeg om te beseffen dat het virus niks te maken heeft met hun zo geliefde biermerk”. Een outside-in-reactie dus.” Hiermee had ze bovendien een extra pluim op de hoed gezet van de Coronabierdrinkers. Want die heeft naast een goede smaak ook nog een behoorlijke dosis gezond verstand!
Outside-in denken in plaats van inside-out is ook in andere situaties sowieso een sterke manier om je punt te maken. Stel je eens de volgende situatie voor: er is een incident op je bedrijf waarbij diverse slachtoffers te betreuren zijn. Te vaak zie ik dan tijdens mediatraining of op het tv-journaal dat de woordvoerder keurig begint met het betuigen van het leedwezen naar de slachtoffers toe. Zo staat het immers in elk crisiscommunicatiehandboek keurig omschreven. Maar eigenlijk zouden woordvoerders dan juist wat minder op de automatische piloot moeten gaan. Want ik zou ze niet allemaal de kost willen geven die vervolgens verklaren dat ondanks alles hun bedrijf de veiligheid hoog in het vaandel draagt. Als er s’-avonds in het journaal dan ook nog beelden achter zo’n statement geplakt worden van bloederige slachtoffers die onder het geloei van sirenes in ziekenwagens worden afgevoerd, dan zou ik zeggen: wie gelooft zo’n woordvoerder nog?
Zeg eerder iets in de trant van dat mensen die ’s-morgens bij je bedrijf komen werken, ’s-avonds gewoon gezond en wel weer naar huis moeten kunnen teruggaan. Dat je je ongelooflijk rottig voelt omdat dit vandaag niet gebeurd is. Dat je tot op het bot gaat uitzoeken waarom dit heeft kunnen gebeuren. En dat je alles zult ondernemen om dit nooit meer te laten gebeuren. In plaats van de gebruikelijke plaat nog grijzer te draaien door de verklaren dat je veiligheid hoog in het vaandel hebt, geef je zo op een outside-in-manier op een veel empathischer wijze inhoud aan je veiligheidsboodschap.
13 maart 2020- Toen ik dit blog medio februari 2020 schreef, stonden de beurzen nog bijna 40 % hoger en leek het Corona-virus nog een redelijk goed te managen bedreiging, zelfs in Italië. Nu het virus zich echt tot een wereldwijde pandemie heeft ontwikkeld en het momenteel wereldwijd dood en verderf zaait, denk ik persoonlijk dat het merk #Coronabier dusdanig ‘besmet’ is dat het nooit meer goed zal komen.
In een eerdere blog heb ik er al eens op gewezen dat het altijd uitkijken geblazen is als journalisten met apparatuur in je buurt rondhangen. Ook dit incident tijdens de NAVO-top zal in de toekomst tijdens mediatraining ongetwijfeld vaak worden gebruikt om te laten zien hoe het NIET moet. Het was in ieder geval een pijnlijk moment. Niet zozeer voor Trump, maar vooral voor de Canadese en de drie Europese regeringsleiders. En Trump had alle gelijk van de wereld om Trudeau voor een ‘double faced’ iemand uit te maken. Hier had de Canadees niet van terug. Wat hem restte was een deemoedige opstelling, maar intussen stond hij voor het oog van de wereld wel lelijk in zijn hemd. Onze eigen premier Rutte hield wijselijk zijn mond in de hoop ermee weg te komen. Maar intussen kreeg ook hij al een rekening(etje) gepresenteerd wegens het niet nakomen van de Navo-verplichtingen.
Wat een feestelijke bijeenkomst had moeten worden om de toch al wat beschadigde banden tussen Europa en de VS aan te halen resulteerde zo in het tegenovergestelde. Waarbij Trump niet naliet om vooral dit vermaledijde kwartet van roddelende regeringsleiders er nog eens op te wijzen dat ze echt niet aan de defensietiet van de VS kunnen blijven hangen zolang ze niet aan hun verplichtingen voldoen.
Het is het zoveelste bewijs dat je met open microfoons niet voorzichtig genoeg kunt zijn. Dit geldt niet alleen voor politici, maar ook voor andere ‘hoge bomen’ uit bijvoorbeeld het bedrijfsleven maar ook de sportwereld. Zo was er de week daarvoor de rel met Marco van Basten die zonder zich te realiseren Sieg Heil in een open microfoon had geroepen. Dat kon echt niet vond ook de FIFA en Marco moest diep door het stof. Marco had trouwens al eens eerder te kampen gehad met open microfoons na afloop van een wat stug verlopen persconferentie, zoals je hier kunt zien.
Pijnlijk is ook het filmpje waarin de Britse politicus Gordon Brown een potentiële kiezer uitmaakte voor ‘bigoted woman’. Een filmpje dat destijds over de hele wereld ging en hem ongetwijfeld veel politieke schade zal hebben opgeleverd.
Maar het allerbekendste en meest besproken fragment tijdens communicatie- en mediatraining is dat van de vroegere president van de VS, Ronald Reagan. Hij kondigde tijdens de koude oorlog aan dat zijn land over 5 minuten de Sowjetunie zou gaan bombarderen.
Nu was Ronald Reagan iemand die qua omgang wel een beetje te vergelijken zou zijn geweest met Rutte. Beide heren hebben/hadden een soort van een decorum waar niks aan blijft kleven. In dit geval misschien ook maar gelukkig, want als snel werd duidelijk dat het hier om een ‘grapje’ ging…
Onthoud echter één ding: alles wat u zegt of doet kan in principe gebruikt worden door de media. En met de huidige stand der techniek (ultra-gevoelige richtmicrofoons) is het helemaal oppassen geblazen. Zo lang u binnen gehoor- en gezichtsveld van een journalist bent kan dus alles tegen u gebruikt worden. Hetzelfde geldt tijdens (camera)interviews. Als op het eind van een interview een journalist het licht op zijn camera uitzet of ostentatief zijn blocnote dichtslaat en u vervolgens opgelucht iets onwelgevalligs gaat zeggen dan kan dat gewoon gebruikt worden. En zelfs de duurste advocaat helpt daar geen moedertje lief aan.
Sta je zoals Prince Andrew in het oog van een mediastorm dan kan de zaken opengooien in de vorm van een goed voorbereid interview met een gerespecteerd medium als de BBC soms een uitstekend idee zijn. Maar dan moet je ten eerste wel wat te melden hebben. Ten tweede, en eigenlijk nog belangrijker, moet je bereid zijn om volledige openheid van zaken te geven. Als je dan niet verder komt dan dat je niet kan zweten door een overdosis adrenaline opgelopen tijdens de Falklandsoorlog, of omdat je wel weet dat je 5 jaar geleden in een pizzatent in Woking was, maar dat je niet weet wie die dame is die op de foto naast je staat. dan roep je natuurlijk wel de ellende over jezelf af.
In de bijna 30 jaar dat ik nu mediatraining geef, kom ik dergelijke karakters als Prince Andrew zo nu en dan tegen. Zij zijn niet fout, wel de rest van de wereld. Ze hebben het grote gelijk aan hun kant en zijn er vast overtuigd dat de rest van de wereld er ook zo over denkt, zodra ze de kans hebben om dat eventjes uit te leggen. Zo slagen ze erin om de pr-ramp nog groter te maken dan die al was. Simpelweg omdat ze denken dat ze beter zijn dan god. Zijn media-adviseur had dit ongetwijfeld ook haarfijn in de smiezen en daarom was hij op tijd foetsie. Anders zou hij wellicht met pek en veren overladen zijn geweest, want in dat soort situaties moet de pr-guy er bijna altijd aan geloven.
De beschuldigingen zijn in ieder geval ernstig genoeg: seks met under aged persons. Het gaat hier dus niet om zomaar een paar goed betaalde escort girls maar om jonge en misschien wel heel jonge kinderen. Dat is een zeer ernstig vergrijp! Als hij dan plotseling last heeft van een selectief geheugen waardoor hij zich wel een uitstapje naar het pizza restaurant kan herinneren, maar geen ontmoeting met een lolita-girl met wie je notabene op de foto staat, hoe geloofwaardig ben je dan nog? Tenzij hij zich meermaals per week bezondigt aan dit soort ‘hobbies’. Dan nog niet te spreken over het feit dat hij zich bij ten en wijle zelf gedroeg als slachtoffer van een groot misverstand, zonder ook maar een enkel moment oog en oor te hebben voor de echte slachtoffers van zijn vroegere ‘vriend’ Jeffry Epstein. Het zal wel weer aan zijn (selectieve) geheugen hebben geleden…
Een selectief geheugen is trouwens iets waar ook premier Rutte de laatste tijd voortdurend last van heeft. Denk aan de 70 burgerdoden tijdens dat bombardement waar hij zich niets van kon herinneren. Of wat denk je van de memo’s over de dividendbelasting waar de premier geen herinnering meer aan had. Daar kom je niet mee weg, zelfs niet als je een premier of in dit geval een prins bent…
Dat het tijdens interviews er wel eens hard aan toe kan gaan, is zeker bij crisissituaties het geval. Vaak is er dan sprake van de bad guys tegen de good guys. De bad guy is natuurlijk de veroorzaker van de crisis. Behalve de voor de hand liggende vragen als de wie-, wat-, waar-, wanneer-, hoe- en waaromvragen, zal de journalist ook willen weten of de crisis niet voorkomen had kunnen worden en zo ja waarom dat dan niet is gebeurd. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de vraag of u de schade gaat vergoeden, wie verantwoordelijk is en vooral ook wiens schuld het is.
Na de gruwelijke moord op de jonge Vlaamse vrouw Julie Van Espen stond de Belgische minister van Justitie in het middelpunt van een mediastorm. Wat hij goed en welgemeend deed was zijn medeleven betuigen richting de familie, vrienden en kennissen van het slachtoffer. Maar goede crisiscommunicatie is meer dan medeleven betuigen… In dit filmpje leg ik uit hoe minister Geens zich volgens mijn overtuiging een stuk beter uit de slag had kunnen trekken.