Zowel tijdens mediatraining als in een echt studiogesprek zie ik mensen vaak worstelen met vragen waarop ze het antwoord niet weten. Raar, eigenlijk, want je wordt natuurlijk niet verondersteld om alles te weten. Het is daarom in heel veel gevallen zo dat je gewoon kunt antwoorden: ‘ik weet het niet’.
Natuurlijk word je wel verondersteld dat je bepaalde dingen wel weet. Als je HR-manager bent en je zit in een programma dat gaat over de krapte op de arbeidsmarkt en je weet niet hoeveel vacatures je bedrijf heeft openstaan ,dan sla je natuurlijk een modderfiguur. Maar als je als HR-manager de vraag krijgt of de oorlog in Oekraïne zal leiden tot een andere marketingaanpak, dan is het duidelijk dat dit buiten je expertise is en dat je daarop dus geen (zinnig) antwoord kunt geven.
Onthoud: als je het antwoord niet weet, zeg het gewoon. Maar probeer wel uit te leggen waarom je het niet weet. Bijvoorbeeld: ‘ ik ben geen marketing expert. Om vervolgens het bruggetje te maken naar wat je wel weet.
Hoe maak je van een mus (sic) een olifant. Arie den Hertog van Duke Faunabeheer kan u daar ongetwijfeld alles over vertellen. Toen hij een mus doodschoot in het Frisain Expo Center kwam hij in het oog van een ongeziene mediastorm terecht. Zelfs CNN en The New York Times besteedde er aandacht aan. Tijdens mediatraining krijgen we vaak de vraag of en hoe je dit soort zaken kunt voorkomen?
Arie den Hertog werkt voor Duke Faunabeheer. Een bedrijf dat geregeld wordt ingehuurd om een einde te maken aan overlast of gevaar veroorzaakt door dieren. Denk aan de bestrijding van ganzen bij Schiphol. Arie krijgt op 14 november 2005 een telefoontje. Hij moet direct naar Leeuwarden, want in het Frisian Expo Centre vliegt een mus rond. En laat dat nu net de plek zijn waar enkele dagen later 4,3 miljoen dominostenen moeten omvallen: een wereldrecordpoging waaromheen een grote televisieshow is opgezet. Het vogeltje heeft al 23.000 stenen omgefladderd en voor de organisatie is de maat vol. Arie doet waarvoor hij is ingehuurd, met een luchtbuks schiet hij de mus met één welgemikt schot dood. Niemand weet dan nog dat het afschieten van het vogeltje al snel een storm aan negativiteit in de media zal losmaken.
Kun je een Mediastorm met een mediatraining voorkomen?
RTL4zendt vanaf donderdag 28 maart het programma ‘Iedereen had het erover’ uit. Presentator Art Rooijakkers spreekt daarin met mensen die ooit in het middelpunt van een mediastorm stonden. Zoals Arie den Hertog. Zodra bekend werd dat hij ‘de dominomus’ had doodgeschoten, kreeg hij een stortvloed aan doodsbedreigingen over zich heen. Het verhaal van het vogeltje ging de hele wereld over. Zelfs CNN en The New York Times besteedden er destijds aandacht aan. Tijdens mediatrainingen krijg ik weleens de vraag hoe je als persoon of bedrijf dit soort publiciteit kunt voorkomen. Het antwoord is simpel: je kunt het niet voorkomen. Zonder dat je er zelf greep op hebt, wordt er een tamelijk ongenuanceerd beeld geschetst van de situatie. In dit geval van een treurig musje dat alleen omwille van een groots opgezette tv-show is vermoord door een brute man met een enorm geweer. Zo’n scenario houd je niet tegen.
Hoe blijf je baas over je eigen verhaal?
Waar je wél invloed op hebt, is je eigen optreden in de media: welk verhaal ga je vertellen om dat onjuiste, ongenuanceerde beeld te kantelen? En hoe ga je dan om met lastige vragen van journalisten? Tijdens onze mediatrainingen oefenen we uitgebreid de technieken om baas te blijven over je eigen verhaal. Zeker in crisissituaties is dat een must. Want wie in zwaar weer overeind wil blijven, zal de regie moeten voeren over het gesprek. Dus wie wil je zijn als de mediastorm opsteekt, het aapje of de orgeldraaier?
Over de auteur
Peter van den Assem is sinds 2017 managing partner bij MediaTrainingBenelux. (www.mediatrainingbenelux.com )Hij geeft mediatraining, debattraining en presentatietechniek aan het bedrijfsleven en de politieke wereld. Voorheen werkte hij als journalist voor ondermeer De Wereldomroep, Radio Rijnmond en als journalist voor de geschreven media, waaronder BN/DeStem. Ook werkte hij als tv-presentator/anchorman voor diverse tv-programma’s.
Graag ons blog volgen?
U ontvangt dan onze maandelijkse nieuwsbrief vol tips & adviezen om uw Media performance te verbeteren.
Sommige mensen hebben altijd wat te kankeren. Volgens sommige mediatrainers en communicatiespecialisten heeft koning Willem-Alexander een goede mediatraining gehad, maar toch had zijn mediaoptreden tijdens het interview met Wilfried de Jong naar aanleiding van zijn vijftigste verjaardag beter gekund. Als mediatrainer met bijna dertig jaar op de teller, vind ik dit de reinste onzin. Zowel op de inhoud als in de relatie scoorde de koning naar mijn stellige mening uitstekend.
Mechanische media-analyse
The King heeft zichzelf overtroffen. Ik heb het dan niet over pop-icoon Elvis Presley, die met deze ‘nickname’ door het leven ging, maar over onze eigen koning Willem Alexander. Toch moest ik een diepe zucht slaken toen ik deze toch wel erg mechanische media-analyse van het optreden van de koning op de website van Communicatie-online las.
Mediatraining is ook sterke punten uitvergroten
Ik geef, zoals gezegd, al dertig jaar mediatraining, presentatie- en debattechniek aan het bedrijfsleven, de politiek en overheid. Als ik een ding geleerd heb dan is het wel dat je bij mediatraining altijd moet vertrekken vanuit de sterke kanten en karaktereigenschappen die iedere persoon nu eenmaal heeft. Is iemand gedreven, spontaan en spreekt hij daardoor wat gehaast, probeer hem dan geen overdreven rustige stijl aan te leren. Misschien zal hij dat even volhouden, maar snel zal hij weer in zijn eigen patroon vervallen.
Maak met mediatraining geen eenheidsworst van je deelnemer
Daarom moet je als trainer mensen nooit in een presentatiekeurslijf proberen te dwingen, zoals het in de boekjes beschreven staat. Veel trainers doen dat helaas wel Ze kneden hun deelnemers hierdoor naar de eenheidsworst van een bepaald sjabloon. Zo werkt het eenvoudigweg niet.
Maar eerst nog even terug naar het interview met de koning. Ook mij was het opgevallen dat op het moment dat Wilfried de Jong doorvroeg Willem-Alexander toch een beetje ongemakkelijk werd. Toen de vorst aan de druk van de vraag probeerde te ontsnappen door te zeggen dat hij niet graag over zichzelf sprak, zag je ook in de bodylanguage die ongemakkelijkheid duidelijk bij de koning terug. Maar is dat erg? Ik vind dat absoluut niet! Sterker nog: dat is ‘only natural’.Het is als de pukkel in het gezicht van Marlene Monroe. Op het eerste gezicht hoorde die moedervlek daar niet, maar uiteindelijk maakte die oneffenheid, haar juist mooi.
Maak van je klanten geen grijze muizen
Daarom heb ik de volgende boodschap aan al die mensen die zich met mediatraining, presentatietraining of welke andere communicatietrainingen bezig houden. Als je mensen beter leert presenteren en je bent goed in je vak, volg dan vooral je eigen ‘gut feeling’. Kijk niet of hij/zij zijn stem of inhoudelijk zijn verhaal helemaal volgens het boekje opbouwt. Want voor je het weet, maak je op die manier van je klanten grijze muizen, ofwel een soort voorgekauwde eenheidsworst.
Nee, de uitdaging is om je klanten zo geloofwaardig, betrokken en dus vooral authentiek te laten overkomen. Wat het interview met Willem-Alexander zo goed maakte was juist dat dit precies het geval was. Hij speelde geen toneel! Hij was echt. Uiteindelijk gaat het om authenticiteit!
Wilt u meer blogs lezen over mediatraining en hoe je goed overkomt in de media, abonneer u dan op onze blogposts
Oefenen, oefenen en nog eens oefenen is de beste manier om het goed onder de knie te krijgen. Hetzelfde geldt ook voor succesvol optreden in de media. Om dit goed onder de knie te krijgen, volgen veel mensen een mediatraining. Maar als je er toevallig geen tijd en geld voor hebt dan kun je er ook een goed boek over lezen, zoals bijvoorbeeld Mediagenie(k). Ook raad ik je dan aan om in combinatie met de aangereikte kennis kritisch te luisteren en te kijken naar media-interviews. Je zult dan toch heel wat tips aangereikt krijgen over hoe het moet en natuurlijk ook niet moet… Het is natuurlijk geen mediatraining, maar ik ben er zeker van dat je er toch erg mee geholpen zult zijn. Veel leesplezier!